Er wordt vaak gesproken over 'alcohol en drugs'. Alcohol wordt hiermee tot een aparte categorie gemaakt, alsof het geen drug is. Klopt dit wel? Wat ons betreft is alcohol de meest gebruikte en geaccepteerde drug die er is. Daarom reden te meer om eens goed stil te staan bij dit door velen zo geliefde middel.

Wat en hoe

Wat is alcohol

Alcohol is vloeibare stof die ontstaat door de gisting van producten als vruchten en granen. Er zijn verschillende soorten alcohol: verschil in smaak, in kleur, in soort en in alcoholpercentage. Wijn wordt gemaakt van druiven, bier wordt gemaakt van gerst en tarwe en voor overige dranken wordt gebruik gemaakt van vruchten en granen (whisk(e)y, likeuren, cognac en dergelijke). Er wordt een onderscheid gemaakt tussen zwak (tot 15%) en sterk (meer dan 15%) alcoholhoudende dranken. Door distillatie (verhitten en afkoelen van alcoholische dranken met een laag alcoholpercentage) ontstaan sterk alcoholhoudende dranken, ook wel gedestilleerde dranken, waarvan het percentage kan oplopen tot 80%. Alcohol is verkrijgbaar in flessen, pakken en blikjes. Naast de ‘gewone’ alcoholsoorten zijn er ook nog speciale drankjes te koop:

  • mixdrankjes (kant-en-klaar of zelf gemixt) zijn mixen van gedistilleerde drank met frisdrank of vruchtensap. Kant-en-klare varianten hebben een alcoholpercentage tussen de 5 en 7% en worden verkocht in eenheden van 200 à 330 milliliter (ml). In de horeca en thuis kan het alcoholpercentage hoger zijn: hoe meer sterke drank, hoe meer alcohol (bijvoorbeeld ‘Bacardi Breezer’)
  • shooters zijn kleine flesjes met een inhoud van 20 ml. Het zijn likeuren met een alcoholpercentage van 20% al dan niet gemengd met stoffen als cafeïne en guarana (bijvoorbeeld ‘Flügel’)
  • alcopops zijn drankjes met een alcoholpercentage van 5% en met een inhoud van 330 ml. Door het gisten van vruchtensap ontstaat alcohol. Hieraan wordt extra alcohol en koolzuur toegevoegd (bijvoorbeeld ‘Two Dogs’).
  • boosters zijn alcoholvrije drankjes waaraan stoffen als cafeïne, guarana of taurine zijn toegevoegd (bijvoorbeeld ‘Red Bull’)
  • blasters zijn boosters waaraan alcohol is toegevoegd (bijvoorbeeld ‘Wodka Red Bull’)

Effecten

Wat is de algemene werking van alcohol?

Alcohol heeft een verdovend effect. Het gebruik kan ook als stimulerend worden ervaren. Dit heeft doorgaans te maken met het vervagen van grenzen en controle waardoor je meer durft. De gewenste effecten zijn voor iedereen anders. Ze kunnen door gewenning en op de lange termijn ook zorgen voor ongewenste effecten en risico’s.

Wat zijn de gewenste effecten van alcohol?

Lichamelijk

  • alcohol kan zorgen voor een ontspannen, minder gejaagd, minder gestrest gevoel (je hart gaat minder snel kloppen en je ademhaling wordt langzamer)
  • lekkere smaak van drank in het algemeen en specifiek bij bepaalde combinatie drank en gerechten
  • alcohol kan lichamelijke pijn verzachten
  • je kunt er een warm gevoel van krijgen
  • je kunt makkelijker in slaap vallen

Psychisch

  • gevoelens van gezelligheid en genot
  • je voelt je minder geremd om dingen te doen en/of te zeggen
  • je kunt er een blij, gezellig gevoel van krijgen (hangt af van de persoon)
  • problemen worden niet gevoeld, worden verplaatst naar de achtergrond
  • (sociale) angst en remmingen worden minder

Wat zijn de ongewenste effecten van alcohol?

Lichamelijk

  • alcohol kan zorgen voor een ontspannen, minder gejaagd, minder gestrest gevoel (je hart gaat minder snel kloppen en je ademhaling wordt langzamer)
  • lekkere smaak van drank in het algemeen en specifiek bij bepaalde combinatie drank en gerechten
  • alcohol kan lichamelijke pijn verzachten
  • je kunt er een warm gevoel van krijgen
  • je kunt makkelijker in slaap vallen

Psychisch

  • je kunt problemen krijgen met praten (niet uit je woorden komen, lallen, met dubbele tong praten)
  • dat je je minder geremd voelt om dingen te doen en/of te zeggen kan ook zorgen voor negatieve effecten (lichamelijk geweld, provoceren, schelden, vernielingen)
  • je kunt minder doordachte, impulsieve beslissingen nemen
  • afhankelijk van je persoonlijkheid kun je je ook slechter gaan voelen (depressief, eenzaam, nutteloos, psychotisch) en dit kan weer leiden tot meer drinken
  • psychische vermoeidheid
  • verwarring
  • problemen met het geheugen (bij veel drinken grey-outs en black-outs en op lange termijn Korsakov)
  • psychische verslaving/ afhankelijkheid

Wat is de werkingsduur van alcohol?

In het overzicht zie je de effecten per standaardglas (gedronken binnen een paar uur). Hierbij is uitgegaan van personen die regelmatig drinken, los van geslacht, gewicht, leeftijd, lichamelijke en psychische gezondheid.

FAQ

Wat is een ‘verantwoorde’ hoeveelheid alcohol?

Voor alle drugs geldt dat een veilige dosering niet bestaat. Als je geen risico’s wilt lopen, gebruik dan niet. Een verantwoorde hoeveelheid heeft niet alleen te maken met de dosering (meer info over de Zinbergtheorie).

De Gezondheidsraad heeft het rapport ‘Richtlijnen Goede Voeding 2015 uitgebracht. Het advies van De Gezondheidsraad luidt: “Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag.”
Het betreft hier standaardglazen. Zorg ervoor dat je niet elke dag drinkt. Drink om gewenning te voorkomen twee dagen per week (liefst aaneengesloten) geen alcohol.

In de horeca wordt gebruik gemaakt van standaardhoeveelheden:

  • een standaardglas bier (met een alcoholpercentage van 5%) heeft een inhoud van 250 ml
  • een standaardglas wijn (met een alcoholpercentage van 12%) heeft een inhoud van 100 ml
  • een standaardglas sterke drank (met een alcoholpercentage van 35%) heeft een inhoud van 35 ml.

Een standaardglas zoals hierboven genoemd bevat zo’n 10 gram pure alcohol. Dus bij een standaardglas bier van 5% krijg je evenveel alcohol binnen als bij een standaardglas sterke drank van 35%. Een standaardglas levert bij vrouwen een alcoholpromillage op van 0,3 ‰ en bij mannen 0,2 ‰ en dat komt doordat vrouwen sneller onder invloed zijn dan mannen. Dit heeft te maken van het verschil in vochthuishouding. Per kilo lichaamsgewicht hebben vrouwen minder vocht dan mannen. Alcohol komt dan meer geconcentreerd aan bij de hersenen, met als gevolg dat vrouwen sneller onder invloed zijn. Hoe meer je weegt, hoe meer vocht. Daarnaast zit er ook vocht in spieren en ook hierbij geldt hoe meer spieren hoe meer vocht. Met een lage maag ben je sneller onder invloed dan met een volle maag. Jongeren en ouderen (55+) zijn eerder onder invloed dan volwassenen.

Wat zijn de effecten van alcohol?

Alcohol kent verschillende effecten, zowel gewenste als ongewenste. Gewenste effecten kunnen op den duur zorgen voor ongewenste effecten (meer info over (on)gewenste effecten van alcohol).

Wat zijn de risico’s van alcohol?

Alcohol wordt om verschillende redenen gebruikt. Alcohol wordt om verschillende redenen gebruikt. Dit kan zorgen voor zowel lichamelijke als psychische risico’s (meer info over (on)gewenste effecten van alcohol). Lees hieronder hoe je de risico's zoveel mogelijk kunt beperken. Wil je geen risico lopen? Gebruik dan niet.

Hoe kun je risico’s van alcohol zoveel mogelijk beperken?

Gebruik van drugs gaat altijd gepaard met risico’s. Als je toch wilt gebruiken, probeer de risico’s dan zoveel mogelijk te beperken. De onderstaande tips hebben betrekking op drugsgebruik in het algemeen.

  • Gebruik alleen als je geestelijk gezond bent en lekker in je vel zit. Als je gebruikt om gevoelens van stress, angst, paniek, somberheid en dergelijke niet te willen voelen, loop je extra risico op het ontwikkelen van een verslaving.
  • Als je ziek bent, een lichamelijke aandoening hebt of ongezond leeft, loop je meer risico op gezondheidsproblemen. Kijk ook eens bij effecten.
  • Zorg dat je goed geïnformeerd bent over de (on)gewenste effecten en de risico’s op de lange termijn. Gebruik hiervoor objectieve informatie van websites zoals deze. Bedenk dat de ervaringen die anderen hebben niets zeggen over de effecten die jij gaat ervaren.
  • Gebruik je medicijnen? Laat je dan goed informeren door je behandelend arts of apotheker. Gecombineerd gebruik van drugs en medicijnen kan zorgen voor ongewenste effecten.
  • Gecombineerd gebruik van verschillende drugs kan leiden tot ongewenste effecten en extra risico’s.
  • Ben je zwanger of geef je borstvoeding? Gebruik dan niet.
  • Gebruik niet als je nog gaat deelnemen aan het verkeer!
  • Gebruik niet tijdens je opleiding, je werk of in een andere situatie waarbij het onverstandig is om onder invloed te zijn.
  • Je grenzen vervagen als je onder invloed bent. Gebruik een condoom en vrij veilig!

Tips rondom en tijdens gebruik alcohol

  • Probeer je te houden aan de algemene richtlijnen voor wat de hoeveelheid/ dosering betreft. Let wel: de effecten en de risico’s hebben niet alleen te maken met de dosering (meer info over de Zinbergtheorie)!
  • Drink voor je plezier, niet om erbij te horen, om dronken te worden, om je problemen te vergeten of omdat je niet goed zonder kan.
  • Hou rekening met de tijd waarop je de eerste effecten gaat merken. Drink niet te snel: alcohol heeft tijd nodig om naar de hersenen te gaan.
  • Als je al bepaalde lichamelijke klachten hebt (zie ook onder ‘effecten’), drink dan niet.
  • Wissel je alcohol inname af met fris of water: voorkom een kater, drink water!
  • Drink je veel alcohol achter elkaar (bingedrinking of comazuipen)? Realiseer je dan dat je hieraan kunt overlijden (doordat je ademhaling stopt).
  • Drink je met anderen en moet je nog gaan deelnemen aan het verkeer? Maak dan goede BOB afspraken.

Wanneer ben je verslaafd aan alcohol?

Je bent niet van de ene op de andere dag verslaafd. Daar gaat een heel proces aan vooraf (meer info over het verslavingsproces).
Bij regelmatig en langdurig gebruik van alcohol treedt tolerantie op: je hebt steeds meer nodig om bepaald effect te bereiken. Alcohol is zowel geestelijk als lichamelijk verslavend. Je kunt een behoorlijk verlangen naar alcohol hebben en de drang om te drinken is groot. Alcohol wordt een onderdeel van je lichaam: als je minder drinkt of stopt, dan gaat je lichaam protesteren in de vorm van ontwenningsverschijnselen. Enkele voorbeelden hiervan zijn trillen, zweten, gevoelens van onrust en slaapproblemen.

Hoe lang blijft alcohol aantoonbaar?

In een standaardglas alcohol zit gemiddeld 10 gram alcohol. 5% verdwijnt uit je lichaam door te zweten, door je adem en je urine. De overige 95% wordt afgebroken door je lever. Je lever kan maar 7 gram per uur afbreken. Gemiddeld genomen duurt het dus 1 à 1½ uur om een standaardglas af te breken. Dit betekent dan ook dat alcohol 1 à 1½ uur zichtbaar is in je bloed. Voor twee glazen geldt 2 à 3 uur, etc. De duur hangt ook samen met je geslacht en lichaamsgewicht. Vrouwen hebben minder lichaamsvocht dan mannen en zwaardere personen hebben juist weer meer lichaamsvocht. Aan de hand van alcoholcalculator kun je berekenen hoeveel je bloedalcoholgehalte is (BAG – gemeten in ) en of je eventueel nog mag deelnemen aan het verkeer.

Wat zegt de wet over alcohol?

Alcohol valt als product onder de Voedsel- en Warenautoriteit. Sinds 1 januari 2014 is een nieuwe wetgeving van kracht. Deze houdt in dat er geen alcohol mag worden verkocht aan jongeren onder de 18 jaar en deze jongeren mogen ook geen alcohol bij zich hebben in openbare ruimtes. Overal waar alcohol verkocht mag worden kan gevraagd worden naar je ID. Tot 25 jaar ben je verplicht om dit te tonen. Onder de 18 mag je geen alcohol bij je hebben op openbare plaatsen, ook niet als de verpakking nog dicht is. Doe je dit toch, dan betaal je onder de 16 een boete van €45 en €90 als je 16 of 17 bent (bron: GGDZW.nl). Er mag alleen alcohol worden verkocht in winkels waar ook levensmiddelen worden verkocht.
Voor deelname aan het verkeer geldt dat je niet meer dan 0,5‰ in je bloed mag hebben (BAG – bloedalcoholgehalte) of 120 microgram alcohol per liter uitgeademde lucht (AAG – ademalcoholgehalte). Korter dan 5 jaar je rijbewijs en/of jonger dan 24 jaar? Dan mag je niet meer dan 0,2‰ in je bloed hebben (BAG – bloedalcoholgehalte) of 88 microgram alcohol per liter uitgeademde lucht.

Drank- en horecawet
Alcohol en boetes

Hoeveel mensen gebruiken alcohol?

Overige info alcohol